به روز رسانی:
پخش سریال درحاشیه پس از اعتراض گسترده پزشکان و وکلا متوقف شد. به نظر میرسد اعتراض برابریخواهان از اعتراض پزشکان و وکلایی که اتفاقاً در میانشان زنان بسیاری هم وجود دارند، ضعیفتر انگاشته میشود.
ما این موج را متوقف میکنیم .
واقعیت این است که:
سریالهای نوروزی بخش بزرگی از تفریحات تعطیلات نوروزی ایرانیان را تشکیل میدهند. سریال در حاشیه به کارگردانی مهران مدیری، از جمله کارگردانان پرسابقه و محبوب ایران یکی از این سریالهاست که ازشبکه ۳ سیمای ملی پخش میشود. درحاشیه طنز خندهداریست که به شرایط اقتصادی و اجتماعی امروز جامعه ایران میپردازد، اما زنان نقشهای اول در این سریال کلیشههای زنانی که نمیتوانند رانندگی کنند یا دنبال شوهرهستند را بازتولید میکنند و حتی یکی از آنها به عنوان فردی نسبتاً موفق نشان داده نمیشود. برای مثال بخشی از دیالوگهای قسمت پنجم سریال درحاشیه را بخوانید:
زن پزشک: تو چی؟ تو هم پزشکی خوندی؟
زن دوم: نه، من خیلی علاقهای نداشتم.
زن پزشک: بخدا شماها برد کردید، ما چی هستیم، این همه رفتیم درس خوندیم، شهریه دادیم، رفتیم دانشگاه آخرش چی شد؟ اگر من مونده بودم خونه، یا منتظر شوهر بودم، یا شوهر کرده بودم. یه دستم قابلمه بود، یه دستم دیگ، بد بود؟ عاقبت به خیر شده بودم. فوقش هم به جای اینکه با مریضها کلکل کرده بودم، با مادرشوهر کلکل میکردم.
زن دوم: خب! خواهرهای من نشستند تو خونه، زن ِ دو تا مرد دکتر شدند، یه شبه شدند خانم دکتر.
زن پزشک: آهان پس شما ژنتیکی آینده نگیرید…
زن دوم که اینجا خود را دارنده مدرک هوافضا معرفی میکند در کل سریال نماینده قشری از زنان است که یا ادامه تحصیل را انتخاب نکردهاند یا فرصت آنرا نیافتهاند.
ما فکر میکنیم:
زنان در جامعه امروز ایران به مدارج عالی تحصیلی و شغلی دست یافتهاند و علیرغم سیاستهای دولتی از جمله سهمیهبندی دانشگاهها و دسترسی محدود به فرصتهای برابر شغلی، در اجتماع و هم در چرخه تولید علم و صنعت حضور انکارنشدنی دارند. تحصیل حق آزاد هر انسانی فارغ از جنسیت اوست و هر زنی میتواند هر زمانی تصمیم به ادامه تحصیل بگیرد، شغلی را انتخاب کند، یا به خانهداری بپردازد. تا وقتی حق انتخاب آزاد و برابر برای همه افراد جامعه فراهم باشد، هر انتخابی قابل احترام است. در سریال طنز درحاشیه اما تنها زنانی حضور دارند که حتی پس از طی مدارج عالی، خوشبختی خود را در گرو همسرداری و خانهداری میبینند و بس. اگر مستقیماً از انتخاب خود ابراز تأسف نکنند، در عمل زنانی هستند که کار خود را به خوبی انجام نمیدهند. ما فکر میکنیم لازم نیست برای به چالش کشیدن وضعیت کنونی اقتصادی کشور، به زنان بخندیم و آنها را عصبی، بیدستوپا و بیعلاقه به تحصیلات نشان دهیم. کلیشههایی که در مورد زنان و آرزوهاشان بازتولید میشود، همیشه تأثیر انتقادی بر تفکرات جاری ندارد.
چه میکنیم؟
در این موج ایمیلی با مهران مدیری، کارگردان صاحب تبحر سینمای ایران که سالها با نقد رفتارهای اجتماعی و شرایط اقتصادی لبخند بر لبانمان نشانده است تماس میگیریم و از او میخواهیم در سریال “درحاشیه” و سایر کارهایش زنان موفقی را که از ادامه تحصیلات دانشگاهی راضی هستند یا در محل کار صاحب توانایی هستند را به حاشیه نراند تا همه با هم بخندیم و نه به هم.